Potentiële verscherping legionellaregel kan leiden tot verhoogd energieverbruik warmtepomp

Om legionella in het kraanwater van een huis te voorkomen, moet de temperatuur bij de warmtebron wekelijks worden verhoogd naar 60 graden. Hoewel er al lang wordt gesproken over het verlagen van deze temperatuurgrens, lijkt het nu onwaarschijnlijk dat dit zal gebeuren. Onderzoekers stellen zelfs voor om de regel te verscherpen, maar dit zou het energieverbruik van warmtepompen verhogen.

Om besmetting via leidingwater te voorkomen gelden verschillende regels, waaronder een bekend voorschrift in de NEN 1006. Daar staat dat de temperatuur in een drinkwaterinstallatie een keer per week boven de 60 °C moet worden gebracht. Dit hoeft niet als het volledige systeem een ​​constante temperatuur van minimaal 55 °C (voor individuele systemen) of 60 °C (voor collectieve systemen) verdeeld.

Er is veel discussie geweest over deze temperatuurregel, aangewakkerd door verschillende onderzoeken. Er zijn twee te vermijden belangen: legionella veiligheid (versterkte regels om risico's te verkleinen) en duurzaamheid (mogelijk betere prestaties van warmtepompen en zonneboilers bij minder strikte regels). De warmtepompsector pleit al een tijdje voor een lagere temperatuurgrens.

Het meest omstreden punt is de wekelijkse temperatuurverhoging. Het continu handhaven van een temperatuur van 55 of 60 °C in het volledige systeem lijkt echter ongunstig voor de betrouwbaarheid. Daarom wordt het alternatief van een kleine temperatuurverhoging, hoewel ook dit tot meer energieverbruik leidt, eigenlijk als norm beschouwd.

De legionellabacterie kan zich verspreiden in 'biofilm' en stilstaand water tussen 25 en 55 °C. Boven de 55 °C sterft de bacterie. Besmetting gebeurt door de inademing van besmette waternevel, bijvoorbeeld uit een douchekop, en kan ernstige longontsteking veroorzaken. Het exacte aantal legionellabesmettingen is onbekend, maar volgens het RIVM lopen jaarlijks 400 tot 500 mensen in Nederland de ziekte op.

In 2018 werd dit onderwerp besproken in de Tweede Kamer en werd onderzocht of de tapwatertemperatuur in huizen veilig kon worden verlaagd. Onderzoeker Hans van Wolferen concludeerde onder bepaalde voorwaarden dat een verlaging tot 40 °C mogelijk was. Deze conclusie bleek echter gebaseerd op alternatieve namen volgens het RIVM en onderzoeksbureau KWR. Dit als aanvulling op een nieuw onderzoek in 2021, bekend als 'Berenschot-KWR', waarin juist werd gepleit voor strengere regels omdat de huidige regels niet veilig genoeg zouden zijn.

Het invoeren van een sterker temperatuurregime zou een mogelijke invloed hebben op het energiegebruik van huishoudens met warmtepompen en zonneboilers. Dit wordt bevestigd door een onderzoek van KWR, waarin wordt aangegeven dat het nationale elektriciteitsgebruik 0,7 tot 1,1 procent zou kunnen oplopen als gevolg van deze maatregelen. Door dit percentage zal naar verwachting maandelijks meer woningen overgaan op duurzame warmwatervoorziening.

Over het algemeen wordt geconcludeerd dat het invoeren van strengere regels fundamentele gevolgen zou hebben voor het energiegebruik van huishoudens met warmtepompen en zonneboilers, maar dat een gelijkwaardigheid moet worden gevonden tussen legionellaveiligheid en duurzaamheid. Het afsluitende rapport over de gevolgen van een sterker temperatuurregime zal binnenkort beschikbaar zijn op de website van TKI Urban Energy.

Meer weten over legionellanormen en innovatieve technieken rondom dit onderwerp? Klik dan hier.